Vitaliteit en veerkracht 2019
Borne, geraadpleegd op 29-03-2024

Vitaliteit en veerkracht Borne 2019

Borne, geraadpleegd op 29-03-2024

Inleiding

Elke wijk en buurt kent haar eigen unieke sociaaleconomische verbanden, sociaal kapitaal en betekenis voor een kansrijke toekomst. De betrokkenheid en verbondenheid van buurtbewoners geven een buurt vitaliteit en veerkracht. Met andere woorden: bewoners zijn hun buurt.

Deze verdiepende rapportage is een aanvulling op het Burgerpeiling rapport 'Waar staat Borne', en geeft inzicht in de vitaliteit en veerkracht van doelgroepen in de gemeente Borne. Het is een handreiking voor de gemeente en meer specifiek wijkregisseurs, wijkteams en andere professionals in de buurt om de samenredzaamheid en het welzijn op lokaal niveau te stimuleren.

In deze verdieping wordt allereerst inzicht geboden in de vitaliteit van de buurt, het individueel welzijn en de maatschappelijke participatie van inwoners. Vervolgens wordt dieper ingegaan op het welzijn en de weerbaarheid van doelgroepen in het gemeentelijk welzijnsbeleid. Ten slotte wordt een beeld gevormd van de waardering van de gemeentelijke dienstverlening en de -ondersteuning aan zelfredzame en minder-zelfredzame inwoners.

De gehanteerde begrippen en (samengestelde) indicatoren zijn gedefinieerd in de begrippenlijst.

Inhoud

Deze rapportage bestaat uit de volgende onderdelen:

  • Balans 'Vitaliteit en Welzijn'
  • Vitaliteit buurt
  • Individueel welzijn
  • Participatie
  • Weerbaarheid
  • Doelgroepen
  • Onderzoeksverantwoording

Balans 'Vitaliteit en welzijn'

Onderstaande balans geeft een integraal beeld van het individueel welzijn (linkerkant) en de vitaliteit van de buurt (rechterkant). De score 'vitaliteit' is een ongewogen gemiddelde van alle deelaspecten. De dimensies uit de balans worden nader belicht in het vervolg van deze rapportage

1.1 Balans 'Vitaliteit en welzijn'

Presentatie

Figuur 1.1: Balans 'Vitaliteit en welzijn' van de gemeente Borne (score 1-10), 2019.

2. Vitaliteit van de buurt

Een vitale en leefbare buurt staat voor een omgeving waarin mensen zich thuisvoelen, betrokken zijn bij elkaar, en voor elkaar klaar staan. Idealiter is het een veilige en verzorgde omgeving waarin mensen elkaar (willen) kennen, op elkaar letten en elkaar laagdrempelige hulp bieden waar nodig en mogelijk. Leefbaarheid heeft betrekking op de mate waarin de leefomgeving aansluit bij de eisen en wensen die er door de bewoners aan wordt gesteld. Dit komt tot uiting in hoeverre mensen het prettig vinden om in de buurt te wonen. Leefbaarheid is eerst en vooral een sociaal fenomeen. De fysieke ruimte vormt de context waarbinnen mensen met elkaar omgaan.

2.1 Vitaliteit van de buurt

Presentatie

Figuur 2.1: Vitaliteit van de buurt (score 1-10), 2019.

3. Individueel welzijn

Een 'normaal' individueel welzijn betekent dat iemand nu en in de afzienbare toekomst vanuit zijn leefomgeving en lokale gemeenschap een leven kan leiden zoals hij zich dat wenst op het gebied van sociale relaties, werk, en verplaatsing. Voor veel mensen hangt het individueel welzijn samen met het vermogen deel te (blijven) nemen en bij te dragen aan het maatschappelijk leven. De aanname is dat participatie in betekenisvolle activiteiten en - contacten kan bijdragen aan het individueel welzijn van mensen en daarmee een middel is om een hogere kwaliteit van bestaan te realiseren. Individueel welzijn heeft te maken met een aantal zekerheden, met veelbetekenende sociale verbanden en netwerken, met gezondheidsbeleving, en met de directe leefomgeving. Individueel welzijn is een subjectieve maatstaf voor het zelfstandig functioneren (zelfredzaamheid) en voor de mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan de lokale gemeenschap (samenredzaamheid).

3.1 Individueel welzijn

Presentatie

Figuur 3.1: Individueel welzijn (score 1-10), 2019.

4. Betekenisvolle maatschappelijke participatie

Participatie, het meedoen en bijdragen aan de maatschappij, vertegenwoordigt voor een persoon allerlei positieve aspecten zoals zingeving, zelfontplooiing, verbondenheid en sociaal contact. Maar participatie heeft in veel gevallen ook expliciete maatschappelijke relevantie en -baten. In dit onderdeel ligt de focus op betekenisvolle participatie. Onder betekenisvolle participatie of maatschappelijke inzet verstaan we vormen van actieve participatie die van belang zijn voor het individu, én tot doel hebben anderen te helpen of bij te dragen aan de leefomgeving of maatschappij. Het gaat om de actieve deelname aan het verenigingsleven, de hulp aan buren, zorg voor hulpbehoevende naaste, sociale steun aan buurtgenoten, en inzet voor maatschappelijke doelen.

4.1 Maatschappelijke inzet

Presentatie

Figuur 4.1: Maatschappelijke inzet (%), 2019.

5. Weerbaarheid

Een bredere participatie op terreinen die bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling, het welzijn van anderen of maatschappelijke doelen gaat samen met een hoger individueel welzijn en andersom. Uit onderzoek op basis van de Burgerpeiling van Waarstaatjegemeente.nl blijkt dat er een duidelijk verband bestaat tussen betekenisvolle participatie en individueel welzijn. Op basis van de score op de dimensies 'betekenisvolle participatie' en 'individueel welzijn' is een typologie opgesteld van de weerbaarheid van inwoners. Hierin zijn de volgende latente vitaliteitstypen te herleiden:

  1. I.1 Weerbaren: De groep omvat autonome en zelfredzame personen die zich bovengemiddeld inspannen voor de leefomgeving, anderen en/of maatschappelijke doelen en een relatief hoge mate van individueel welzijn ervaren. Weerbaren wonen veelal in een buurt met een hoge sociale verbondenheid.

  2. I.2 Buitenstaanders: De groep kent een smalle of eenzijdige inzet voor de maatschappij, maar ervaart een relatief hoog individueel welzijn. Onder de groep 'buitenstaanders' blijkt een groot verschil te bestaan tussen de daadwerkelijke inzet en de bereidheid om zich in te zetten voor onder meer de kwaliteit van de leefomgeving, burenhulp en vrijwilligerswerk. Buitenstaanders komen relatief vaker voor in buurten met een benedengemiddelde verbondenheid die voor wat betreft de ontwikkeling van de leefbaarheid stabiel zijn of een (licht) positieve ontwikkeling doormaken.

  3. II.1 Compenseerders: Ondanks hun relatief laag individueel welzijn zijn 'compenseerders' in hoge mate actief ten behoeve van de maatschappij. De groep spant zich bovenmatig in en loopt daarmee een verhoogd risico overbelast te geraken. Compenseerders komen relatief vaak voor in buurten met een benedengemiddelde buurtverbondenheid en een negatieve ontwikkeling van de leefbaarheid (kwetsbare buurten).

  4. II.2 Kwetsbaren: De groep kent een smalle of eenzijdige betekenisvolle participatie en relatief laag individueel welzijn 'Kwetsbaren' ervaren in relatief hoge mate belemmeringen om volwaardig te kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven. Kwetsbaarheid wordt gezien als een voorstadium van maatschappelijke uitval en bepaald door een samenloop of stappeling van factoren.

    1. Binnen het type 'kwetsbaren' is ook een subtype gedefinieerd: inwoners in een zorgwekkende situatie. Het betreft inwoners met een fors lagere score op zowel betekenisvolle participatie als individueel welzijn. Belangrijk kenmerk van de groep 'zorgwekkende' inwoners is de opeenstapeling van beperkingen, waarbij er veelal serieuze uitdagingen bestaan om zonder wezenlijke emotionele en psychische belasting te kunnen functioneren in het maatschappelijk leven. Deze groep verdient specifiek de aandacht in het welzijn- en zorgbeleid van de gemeente.

    Kwetsbaren komen relatief vaker voor in buurten met een lage buurtverbondenheid, meer specifiek in buurten waarvan de leefbaarheid een negatieve ontwikkeling doormaakt (kwetsbare buurten).

De eerste twee groepen (I.1 en I.2) worden beschouwd als zelfredzamen, de laatste twee de minder-zelfredzamen (II.1 en II.2).

5.1 Weerbaarheid van inwoners

Presentatie

Figuur 5.1: Weerbaarheid van inwoners (%), 2019.

2,2% van de bevolking verkeert op basis van het individueel welzijn en de betekenisvolle maatschappelijke participatie in een zorgwekkende situatie. In de referentiegroep handelt het om 3,8%.

6. Weerbaarheid van doelgroepen

Weerbaren

Individueel welzijn (+), Betekenisvolle participatie (+)
99% is gelukkig (referentiegroep: 98%)

Presentatie

Buitenstaander

Individueel welzijn (+), Betekenisvolle participatie (-)
97% is gelukkig (referentiegroep: 97%)

Presentatie


Weerbaren Buitenstaander
Jive - 2019 - Borne

Presentatie

Jive - 2019 - Borne

Presentatie

Compenseerders

Individueel welzijn (-), Betekenisvolle participatie (+)
89% is gelukkig (referentiegroep: 89%)

Presentatie

Kwetsbaren

Individueel welzijn (-), Betekenisvolle participatie (-)
69% is gelukkig (referentiegroep: 76%)

Presentatie


Compenseerders Kwetsbaren
Jive - 2019 - Borne

Presentatie

Jive - 2019 - Borne

Presentatie

Figuur 6.1: Weerbaarheid weerbaren, buitenstaanders, compenseerders en kwetsbaren (score 1-10), 2019.
Lees meer in het onderzoek 'Vitaliteit van buurten en maatschappelijke veerkracht'

Weerbaarheid naar levensfase

18 tot 40 jaar

93% is gelukkig (referentiegroep: 90%)

Presentatie

40 tot 65 jaar

94% is gelukkig (referentiegroep: 93%)

Presentatie


18 tot 40 jaar 40 tot 65 jaar
Jive - 2019 - Borne

Presentatie

Jive - 2019 - Borne

Presentatie

65 tot 75 jaar

93% is gelukkig (referentiegroep: 94%)

Presentatie

75 jaar en ouder

91% is gelukkig (referentiegroep: 90%)

Presentatie


65 tot 75 jaar 75 jaar en ouder
Jive - 2019 - Borne

Presentatie

Jive - 2019 - Borne

Presentatie

Figuur 6.2: Weerbaarheid naar levensfase (score 1-10), 2019.

Dienstverlening en ondersteuning gemeente

(directe) Dienstverlening (waardering)

Presentatie

Digitale dienstverlening (waardering)

Presentatie


(directe) Dienstverlening (waardering) Digitale dienstverlening (waardering)
Dienstverlening  - 2019 - Borne

Presentatie

Digitale dienstverlening  - 2019 - Borne

Presentatie

Dienstverlening met de menselijke maat (schaalscore)

Presentatie

Meedoen inw. aan maatschappij (waardering)

Presentatie


Dienstverlening met de menselijke maat (schaalscore) Meedoen inw. aan maatschappij (waardering)
Hostmanship  - 2019 - Borne

Presentatie

Meedoen inw. aan de maatschappij  - 2019 - Borne

Presentatie

Figuur 6.3: Dienstverlening en ondersteuning gemeente (score 1-10), 2019.

Onderzoeksverantwoording

Werkwijze

De Burgerpeiling in de gemeente Borne is uitgevoerd in 2019 . 636 inwoners van 18 jaar en ouder uit unieke huishoudens hebben de vragenlijst ingevuld en opgestuurd.

In deze benchmarkrapportage wordt de gemeente Borne vergeleken met de deelnemende gemeenten in de referentieklassen 'matig stedelijk' en 'Type E'. De gemeenten uit beide referentieklassen zijn gespecificeerd in het referentie-overzicht.

In de Burgerpeiling wordt een betrouwbaarheidsniveau van minimaal 95% en een foutenmarge van 5% als minimaal uitgangspunt gehanteerd om te komen tot valide en generaliseerbare uitspraken over alle inwoners van de gemeente. Daar waar uitsplitsingen naar levensfase aan de orde zijn ligt het betrouwbaarheidsniveau minimaal op 90%. Om te voorkomen dat selectiviteit optreedt in de onderzoeksresultaten is een statistische weegprocedure toegepast. De weging is zodanig uitgevoerd dat de verdeling naar leeftijd van de respondenten in de gewogen onderzoeksresultaten overeenkomt met de feitelijke leeftijdsverdeling in de gemeente Borne.

Met het oog op de vergelijkbaarheid van de cijfers is het van belang dat de data van iedere deelnemende gemeente zoveel mogelijk op dezelfde wijze worden verzameld. De vastgestelde werkwijze waarop de onderzoeken dienen te worden uitgevoerd, staat beschreven in het 'Protocol Burgerpeiling'.

Waarstaatjegemeente.nl

Een groot voordeel van de Burgerpeiling is de mogelijkheid voor gemeenten om op Waarstaatjegemeente.nl resultaten onderling te vergelijken en relaties te leggen met andere gegevens van gemeenten. Per thema zijn de subjectieve resultaten van de burgerpeiling naast objectieve gegevens (statistieken) van gemeenten gezet. Op basis van de analyses op Waarstaatjegemeente.nl kunnen gemeenten beleid onderbouwen, verder vormgeven of besluiten om dat aan te passen.